De Uil van Minerva is geland, in de sociëteit van de studentenvereniging Minerva in Leiden. Mijn eerste opdracht voor een groot houten beeld van 60 centimeter hoogte en 22,5 kilo aan gewicht. De studenten waren superenthousiast bij de informele onthulling in hun grote verenigingszaal. Hier gaat de mythische uil van een kleine 3 meter hoogte toezien op alle bijeenkomsten en feesten.
De Uil van Minerva is geland, in de sociëteit van de studentenvereniging Minerva in Leiden. Hij komt te hangen op de plek waar nu de oude uil nog staat, voor een zwarte ronde schijf hoog boven de ingang.
Er werd op de uil geklopt en in de met 24-karaats bladgoud omringde ogen gekeken. Zelfs geroken aan het cederhout, nadat ik vertelde hoe heerlijk het was om met dit nog verse hout te werken. “De uil zal nog heel wat lichter worden. Hij gaat nog heel wat vocht verliezen”, vertelde ik, tot grote hilariteit van de studenten. “Hahaha, hier vocht verliezen?” En inderdaad: de hal en de voorraadkasten beneden puilden uit van alles wat maar vloeibaar is en alcohol bevat.
Ik mocht spontaan een kleine uitleg geven over het beeld. De studenten wilden weten wat voor soort uil het was. Een bosuil? Een kerkuil misschien? Maar nee, ook al is ‘mijn’ uil getransformeerd tot een mythische vogel, oorspronkelijk stond een steenuiltje model. De Griekse godin Athena, die door de Romeinen later werd omgedoopt tot Minerva, droeg dit uiltje bij zich als symbool van wijsheid. Het waren de Grieken die de opvallend grote ogen een hypnotiserend karakter gaven. Ik: “En de Romeinen voegden daar ook het symbool voor oorlogsvoering aan toe. Daar maakten ze vroeger blijkbaar geen onderscheid in: wijsheid en oorlogsvoering.” Een van de studenten, heel scherp: “Vandaar die grote poten”, wijzend op de buitenproportionele nagels van het beeld. “Precies”, moest ik hem complimenteren.
Uil kijkt omlaag van 3 meter
De uil gaat een plaats krijgen boven de toegangsdeuren van de grote verenigingszaal, ik schat op een kleine 3 meter hoogte. Daar staat nu nog een lelijke zwartgeschilderde uil met een blinddoek om. Ook mijn uil zal zo beschermd gaan worden tegen liederlijke taferelen in de sociëteit.
De Uil van Minerva kijkt straks omlaag, de verenigingszaal in.
Daarom moest ik waarschuwen. Omdat de uil in overleg omlaag kijkt, is het kantelpunt snel bereikt. Hij kan voorover kieperen. “Laat het niet gebeuren dat die 22 kilo van zo’n hoogte op een 19-jarige studente valt wiens vader rechter is. Maak hem heel goed vast. Minstens twee forse schroeven door het plateau heen, in de sokkel van de uil.” Ook daar was al over nagedacht, in Leiden. De oude uil zit ook al met een ketting aan het hangslot vast.
‘Uil van Minerva spreidt zijn vleugels’
Ik kreeg ook nog de kans om te vertellen dat de politicus Thierry Baudet tijdens een toespraak niet aan bronvermelding had gedaan. De uitdrukking ‘De uil van Minerva spreidt zijn vleugels alleen bij het vallen van de avond’ is oorspronkelijk niet van hem, maar van de Duitse filosoof Hegel.
Met deze beeldspraak wilde Hegel zeggen dat wijsheid pas komt nadat gebeurtenissen een feit zijn. Alleen aan het einde van de tijd zullen mensen de logica van de geschiedenis begrijpen, redeneerde Hegel.
Graag nog zo’n opdracht!
Al met al reed ik met stralend humeur naar huis. Wat een mooie opdracht was dit. Eerst de uil op kleine schaal in lichte was boetseren en eindeloos aanpassen: de ogen, de vleugels, de houding, net zolang er een natuurlijke dynamiek tevoorschijn kwam. Daarna met hulp van meester-houtsnijder Jan van Harskamp de buitenlijnen op papier zetten, ook weer op schaal 1:2. Kampioen speedcarven Dave Harmsworth haalde hiermee in drie uurtjes tijd met zijn kettingzagen de ruwe vormen uit een forse stam cederhout, hout dat hij in een tuin had ‘geoogst’ en meegenomen naar zijn werkplaats. En daarna fijnsnijden met de guts. En raspen, met een forse rasp, om het ruige karakter van de uil te behouden. Het waren heerlijke dagen.
Ikzelf geef toelichting op de keuzes die tot dit beeld Uil van Minerva leidden (foto Lynn Mason).
Ik zou graag nog eens een soortgelijk beeld in opdracht maken. Dank ook Minerva , de oudste studentensociëteit van Nederland, voor alle complimenten en het doen landen van mijn lessen houtsnijden.
Jan. Bom, 19 september 2024
