Asmundur Sveinsson ontwierp de voorzittershamers van de VN én de NAVO. Sterker nog: de hamers zijn identiek. Mark Rutte is de vierde voorzitter uit Nederland die de vergaderingen van de NAVO met deze ‘hamer van Thor’ opent. Beide hamers werden al eens stuk gehamerd. Bij zijn eerste optreden sloeg Rutte trouwens ook de hamer met de verkeerde kant op tafel.
Voorzittershamers symboliseren kracht en orde. Deze sierlijke hamer werd uit één stuk gesneden door Asmundur Sveinsson (1893 – 1982). Het ontwerp was geïnspireerd op het houtsnijwerk van IJslandse Vikingen, die op IJsland in de 10e eeuw na Christus een van de vroegste democratieën ter wereld vormden.
IJsland gaf dit geschenk in 1952 eerst aan de Verenigde Naties. Voormalig permanent vertegenwoordiger van IJsland bij de VN, Hjálmar W. Hannesson, legde uit dat in deze periode van de geschiedenis ‘…we het christendom aannamen. Dit droeg bij aan het beëindigen van interne strijd en de eenwording van het land. Een van de leiders zei toen: ‘De maatschappij moet worden gebouwd op basis van wetten’.” Deze zin staat nu in de plaquette van voorzittershamer van de VN gegraveerd.
De replica van de voorzittershamer van de VN uit 2005.
Geïnspireerd dus op de mythische hamer ‘Mjölnir’ van de dondergod Thor. Maar lang zo krachtig niet. De voorzittershamer van de VN moest in 2005 vervangen worden door een replica. Ook deze werd door een IJslandse beeldhouwer gemaakt, Sigridur Kristjansdottir (1944). Zij sneed het nieuwe exemplaar uit in perenhout om hem extra sterk te maken.
Met geweld gebruikt
Ook de NAVO kreeg de IJslandse hamer van Thor aangeboden, in 1963, 11 jaar na het geschenk aan de VN. Oud-premier Mark Rutte kreeg hem in handen gedrukt, toen hij begon als Secretaris-Generaal bij de NAVO, in oktober 2024. Het enige verschil: in deze hamer is de windroos van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie ingegraveerd.
Rutte is niet de enige Nederlander die hiermee de vergaderingen van de NAVO gaat openen. Dirk Stikker, Joseph Luns en Jaap de Hoop Scheffer gingen hem voor. Deze hamer was oorspronkelijk van pallisander gemaakt, vandaag een zeer zeldzame en zeer kostbare houtsoort,
Sloeg de klunzige NAVO-voorzitter Joseph Luns de hamer van Thor in stukken?
Bij Joseph Luns ging het ook fout met deze ‘tweelinghamer’. In 1975 moest hij melden dat de hamer beschadigd was. Nu stond Luns wel bekend als een kluns. Hij verhaspelde de naam van het pacifistische Tweede Kamerlid Lankhorst meermalen opzettelijk tot ‘Lamkamp’ en ‘Lamstraal’. Een beroemde foto toont hem terwijl hij met zijn aktentas over een hek klimt. Zo verliet hij als minister van Buitenlandse Zaken de door Zuid-Molukkers bezette Indonesische ambassade in Wassenaar, in 1970.
Alweer hamer besteld in IJsland
Er moest in IJsland opnieuw een replica voor de hamer van Thor worden besteld. Met dit exemplaar gaat het tot nu toe goed. Maar Rutte is gewaarschuwd.
Van de beeldhouwer Sveinsson resten niet alleen de twee beroemde houten voorzittershamers. In IJsland zijn nog tal van (abstracte) werken van hem te vinden. Zijn huis in de hoofdstad Reykjavik is een kunstmuseum.
Jan Bom, 12 oktober 2024
