‘9000 BC: Domestication’, oftewel: hoe de mensheid 9000 jaar voor Christus begon met dieren samen te leven. Schapen zouden als eerste gedomesticeerd zijn, daarna geiten en honden. Die boodschap zit verscholen in dit beeld uit iepenhout, waarin een hand symbolisch het gordijn opzijschuift.
9000 BC Domestication (achtergrond van schaap in woestijn in Photoshop AI gegenereerd)
Dit menselijk ingrijpen is een voorstelling geworden die enorme gevolgen heeft gehad, tot op de dag van vandaag. Zelfs voor het welzijn van de hele planeet. Om al die koeien en varkens en schapen en geiten te voeren worden veel te veel bossen gekapt.
Iepenhout heeft een prachtige, wilde tekening. Vooral wanneer er in het oppervlak nog wat knoesten zitten, kun je er verborgen figuren in zien.
Stroom van reacties op Facebook
Toen het beeld gereed was, plaatste ik zonder de titel te noemen een oproep op Facebook met de vraag om commentaar. Wat zijn jullie associaties? Binnen enkele dagen kreeg ik meer dan 70 reacties en ‘likes’ op dit bericht binnen.
Daar zaten erg grappige bij. Vooral deze vond ik heel gevat: ‘Het laatste bedrijf: zijn er al veel weg?’
Ook hele mooie doordenkertjes kreeg ik binnen. ‘De natuur gaat voor de mens’. En: ‘Het verborgene houdt vast: hout’.
Ik zag zelf in de knoest dus een schaap of ram, maar mijn Facebookvrienden ontdekten er heel andere dieren in. Een ree of een vosje, bijvoorbeeld. Of zelfs deze: ‘Ik vind de geest meer een giraffe die in het water kijkt, waar rimpelingen zijn ontstaan. Misschien omdat hij net water heeft gedronken.’
Een beeld van transitie
Mijn idee van ‘domesticering’ kreeg in een andere reactie een meer algemene betekenis; die van transitie. Een vriendin schreef: ‘Dit lijkt mij het begin van wat er gaat gebeuren in het nieuwe jaar. Het betekent vernieuwing, het loslaten van het oude’.
Al met al prachtige vondsten. En schitterend wat een plank wild iepenhout voor creativiteit kan oproepen. Het is niet voor niets de meest favoriete houtsoort van de Britse kunstenaar Henry Moore geweest, en zelfs bepalend voor zijn stijl. Voor mij is deze response een bevestiging dat ik deze weg verder moet gaan ontdekken.
Laat ik het daarom ‘Dendroism’ noemen: de kunstuiting waarbij de tekening van het hout of de vorm van een boom de basis is voor het kunstwerk.
‘Stage Fright’, oftewel ‘Plankenkoorts’ een voorstudie van een hand achter een theaterdoek.
P.S. Dit werk kent een eerdere versie, een voorstudie. De hand is daarin gespiegeld, om het ‘toneeldoek’ beter uit te laten komen. In dit stuk iepenhout (uit dezelfde boom, door de iepenziekte gerooid in Utrecht) zit geen dubbele betekenis verscholen. De titel is dan ook veel makkelijker te raden dan die van ‘9000 BC: Domestication’. De voorstudie heet eenvoudigweg: ‘Plankenkoorts / Stage Fright’. Heb ik last van gehad, in de jaren dat ik congressen over duurzaam ondernemen organiseerde en een volle zaal moest toespreken, zeker in het begin. ‘Plankenkoorts’ hangt bij mijn dochter en schoonzoon in de woonkamer.
