Giacomo Manzù, kardinalen en danseresjes

401 reacties / Houtkunstenaars / Door

De Italiaanse beeldhouwer Giacomo Manzù maakte in zijn leven meer dan 50 kardinalen, bijna allemaal in brons gegoten. Maar één bijzondere versie sneed hij uit in hout, in 1945. 

Onze schrijver-beeldhouwer Jan Wolkers kreeg nog les van Manzù. En vree in de bios met zijn latere vrouw Inge, een Duits danseresje. Het is een saillante voetnoot in de kunstgeschiedenis.

De eerste kardinaal Seduto

Een speurtocht op internet naar houten beelden van wat de Italianen zelf de allergrootste beeldhouwer van de vorige eeuw noemen, eindigt zonder succes (de nog beroemdere Giacometti was een Zwitser). Er is slechts één afbeelding van Giacomo Manzù te vinden, gepresenteerd door de Londense galerie RKade. De Britten verkochten het werk ‘Cardinal Seduto’ voor een onbekend bedrag. Het is gesigneerd door de meester zelf, 88 centimeter hoog en met een sierlijkheid die je niet van een voormalige timmermansleerling zou verwachten. De lange vingers op de schoot van de houten kardinaal doen zelfs denken aan de verfijning van Balinese Art Deco.

Manzù werd op 22 december 1908 als Giacomo Manzoni in Bergamo geboren, als zoon van een arme schoenmaker. Een formele kunstopleiding volgde hij nooit. Het ambacht leerde hij eerst van een timmerman en later van een houtsnijder, waar hij beelden voor kerken sneed. Een vergulder en een stukadoor vervolmaakten zijn vaardigheden. Met zijn talenten had zij zo genoeg kennis in zijn rugzak gestopt om professioneel beeldhouwer te worden.  En later werd hij er zelfs jarenlang ‘professore’ aan de Kunstacademie in Milaan mee.

Eerst kopieerde de jonge beeldhouwer Manzù traditionele beelden in zijn geboortestad in Noord-Italië, nog steeds een bakermat van hedendaagse houtkunst – vooral in Zuid-Tirol. Hij vertrok zonder een cent op zak naar Parijs, waar hij na twintig dagen bijna stervend van de honger op straat lag. Manzù werd door de politie terug naar Italië gestuurd.  Daar kreeg hij de kans van zijn leven, toen de architect Giovannu Muzio hem de opdracht gaf om de kapel van de Università Cattolica del Sacro Cuore te decoreren, een klus waar hij van 1931 tot 1932 aan werkte.

Het leverde hem zoveel roem op dat hij niet veel later in Rome een tentoonstelling van zijn werken kon organiseren. En daar, in Vaticaanstad, zag hij de Paus met twee kardinalen, waaronder kardinaal Seduto. Die man, in zijn wijde mantel en zijn mijter op het hoofd, bleef hij de rest van zijn leven in beelden vastleggen, vooral in brons. Serieuze versies. Vrolijke. Minimalistische. En dus die ene in hout, pal na het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Giacomo Manzù geeft les in beeldhouwen, zijn Duitse muze Inge poseert voor zijn leerlingen.

Manzù was in 1954 al een beroemdheid, met de Internationale Prijs van de Biënnale van Venetië op zak, toen de beeldhouwer-in-opleiding Jan Wolkers een maand lessen bij hem mocht volgen in Salzburg. Onno Blom wijdt er een hoofdstuk aan in zijn Wolkers-biografie ‘Het litteken van de dood’, onder de titel ‘Geheime Liebe’.

‘De erfenis van de renaissance’

Op de Sommerakademie für Bildende Kunst van Oskar Kokoschka ontmoet Wolkers Manzù en schrijft neerbuigend aan zijn vrouw: ‘Manzù heeft het uiterlijk van een dik caféhoudertje die de rekening verhoogt wanneer hij denkt dat de man en de vrouw die in zijn hotel slapen niet getrouwd zijn.’ 

Van die eerste indruk bleek niets te kloppen. Wolkers kwam erop terug: ‘Je zag hoe hij een portret of een naakt van het begin af aan opzette, opbouwde, en, virtuoos die hij was, met de erfenis van de renaissance tot in de toppen van zijn vingers, in korte tijd vervolmaakte. (-) Hij is ontstellend knap.’ Wolkers ziet ook een beeld van Manzù van een kardinaal en vindt overeenkomsten met zijn eigen Bijbelse inspiratiebronnen.

‘Een klassiek hoofd’

Manzù op zijn beurt was ook over zijn Nederlandse leerling zeer te spreken. In de les liet hij als voorbeeld een werk van Wolkers aan de andere leerlingen zien: ‘Dit is nu een klassiek hoofd.’  Wolkers werd de beste van zijn klas.

De meester leerde zijn leerlingen ook beelden van vrouwen te boetseren. Hij nodigde danseressen uit die in Salzburg waren voor de Festspiele. Een van hen was de piepjonge en beeldschone Inge Schabel uit München. Wolkers maakte schetsen van haar. Naakt, op de rug gezien. Hoog op haar benen en het hoofd licht gebogen. Ook van haar gezicht. ‘Een entzückendes schepsel’, herinnerde Wolkers zich later. In de vertaling betekent dat: schattig.

‘Geen beeld van de film gezien’

Inge vroeg Wolkers mee uit naar de bioscoop, waar de film ‘Geheime Liebe’ draaide. In de hoofdrol de tuttige blonde filmster Doris Day. Het was een erg hete zomerdag.

Wolkers schreef: ‘Voor de film begonnen was, was onze kleding al naar alle kanten opgeschort. We zweetten zo erg dat ik me afvroeg of de lens van de projector die vlak boven ons zijn lichtbundels de zaal in schoot er niet van zou beslaan. Haar oksel werd een kommetje vocht. Het smaakte net zoals het water uit de bergbeekjes dat langs de hellingen in de omgeving van het stadje stroomde, waarbij je, als je zo’n handje opschepte, altijd op moest passen dat je geen larf van een vuursalamander mee naar binnen slurpte. Ik heb geen beeld van die film gezien. Alleen hoorde ik zo nu en dan de kittige keukenmeidenstem van Doris Day. En zij bleef maar bij iedere kus en streling geheime Liebe kreunen.’

Een lange reeks met Inges volgden

Wolkers zag Inge daarna nooit meer terug, behalve op de tekeningen die hij van haar had gemaakt. Hij vertelde zijn biograaf Blom dat hij de getekende mond van Inge zo vaak had gekust, dat er niet meer dan een vlek van over was gebleven. Zijn toch al slechte huwelijk met de Zeeuwse schone Maria de Roo ging voorgoed naar de filistijnen.

De eveneens al getrouwde Manzù veroverde ook op zijn beurt Inge. Aan al zijn kardinalen voegde de Italiaan daarna aan zijn oeuvre een lange reeks van danseresjes toe, steeds met Inge als sierlijk model. Wolkers kwam daar pas tien jaar later achter, toen Manzù in Rotterdam in 1968 de opdracht kreeg om twee bronzen deuren voor de Laurenskerk te maken. Uit een begeleidend boek begreep Wolkers dat de toch al dertig jaar oudere Italiaanse kunstenaar in Inge een onafscheidelijke muze en levenspartner had gevonden. Ze zou bij hem blijven tot aan zijn dood in 1991.

‘Een laffe heldentenor uit de opera’

Het beeld van de Italiaanse meester kantelde opnieuw in het hoofd van Wolkers. ‘Zijn krulletjes zijn te glimmend en ordelijk en zijn blik te vroom-nietszeggend. Hij lijkt op een laffe heldentenor van de Italiaanse opera.’

Het hoofd van de houten kardinaal Seduto van Giacomo Manzù, met mijter.

De liefdesstrijd tussen Jan Wolkers en Giacomo Manzù doet vandaag denken aan de vermakelijke boeken en films over Don Camillo. Ze verschenen in dezelfde tijd als de ontmoeting tussen de Italiaan en de Hollander. De verhalen handelen over een robuuste dorpspastoor die voortdurend in de clinch ligt met de besnorde communistische burgemeester. De plaats van handeling: een dorpje aan de Italiaanse rivier de Po. Wolkers, zelf gecharmeerd van het communisme, kon zo de rol van burgemeester Peppone op zich nemen. En Manzú , met zijn eeuwige kardinalen, die van de dorpspastoor die het niet altijd even nauw nam met zijn geloof. 

Jan Bom

Gerelateerde berichten

401 gedachten over “Giacomo Manzù, kardinalen en danseresjes”

  5. RichardRow

    reputable mexican pharmacies online [url=https://northern-doctors.org/#]Mexico pharmacy that ship to usa[/url] pharmacies in mexico that ship to usa

  12. RichardRow

    mexican mail order pharmacies [url=http://northern-doctors.org/#]northern doctors pharmacy[/url] buying prescription drugs in mexico

  19. RichardRow

    п»їbest mexican online pharmacies [url=http://northern-doctors.org/#]mexican pharmacy northern doctors[/url] reputable mexican pharmacies online

  28. RichardRow

    mexico drug stores pharmacies [url=https://northern-doctors.org/#]purple pharmacy mexico price list[/url] mexican mail order pharmacies

  32. RichardRow

    best online pharmacies in mexico [url=http://northern-doctors.org/#]mexican pharmacy northern doctors[/url] mexican online pharmacies prescription drugs

  43. RichardRow

    mexican rx online [url=https://northern-doctors.org/#]northern doctors[/url] mexican pharmaceuticals online

  52. RichardRow

    buying prescription drugs in mexico online [url=http://northern-doctors.org/#]mexican pharmacy online[/url] mexico drug stores pharmacies

  63. RichardRow

    buying prescription drugs in mexico online [url=https://northern-doctors.org/#]mexican pharmacy northern doctors[/url] mexico pharmacies prescription drugs

  68. Ronniecouse

    pharmacies in mexico that ship to usa [url=http://cmqpharma.com/#]cmq mexican pharmacy online[/url] medication from mexico pharmacy

  69. Ronniecouse

    mexico pharmacies prescription drugs [url=http://cmqpharma.com/#]mexico pharmacy[/url] mexican drugstore online

  70. Ronniecouse

    best online pharmacies in mexico [url=http://cmqpharma.com/#]mexico pharmacies prescription drugs[/url] п»їbest mexican online pharmacies

  71. Ronniecouse

    pharmacies in mexico that ship to usa [url=https://cmqpharma.online/#]mexican pharmacy online[/url] mexican drugstore online

  72. Ronniecouse

    mexico pharmacies prescription drugs [url=http://cmqpharma.com/#]reputable mexican pharmacies online[/url] mexico drug stores pharmacies

  74. Ronniecouse

    medication from mexico pharmacy [url=https://cmqpharma.com/#]cmqpharma.com[/url] mexican drugstore online

  75. Ronniecouse

    mexican online pharmacies prescription drugs [url=https://cmqpharma.online/#]online mexican pharmacy[/url] mexico pharmacy

  76. Ronniecouse

    mexican pharmaceuticals online [url=http://cmqpharma.com/#]online mexican pharmacy[/url] mexican online pharmacies prescription drugs

  77. Ronniecouse

    buying prescription drugs in mexico [url=https://cmqpharma.online/#]mexican online pharmacy[/url] mexico pharmacies prescription drugs

  79. Ronniecouse

    mexican online pharmacies prescription drugs [url=https://cmqpharma.com/#]mexican online pharmacy[/url] best online pharmacies in mexico

  83. CharlesRub

    medication from mexico pharmacy [url=http://foruspharma.com/#]buying prescription drugs in mexico online[/url] purple pharmacy mexico price list

  88. CharlesRub

    mexico drug stores pharmacies [url=https://foruspharma.com/#]buying from online mexican pharmacy[/url] mexican pharmaceuticals online

  92. CharlesRub

    canadian pharmacy 365 [url=http://canadapharmast.com/#]canadian drug stores[/url] canadian pharmacy tampa

  97. CharlesRub

    mexican pharmaceuticals online [url=https://foruspharma.com/#]purple pharmacy mexico price list[/url] medication from mexico pharmacy

  125. ArnoldcestY

    best online pharmacies in mexico [url=https://mexicandeliverypharma.online/#]pharmacies in mexico that ship to usa[/url] mexico drug stores pharmacies

  129. ArnoldcestY

    mexican mail order pharmacies [url=http://mexicandeliverypharma.com/#]buying from online mexican pharmacy[/url] buying prescription drugs in mexico online

  133. ArnoldcestY

    mexican rx online [url=http://mexicandeliverypharma.com/#]mexico pharmacies prescription drugs[/url] purple pharmacy mexico price list

  137. ArnoldcestY

    reputable mexican pharmacies online [url=http://mexicandeliverypharma.com/#]mexico pharmacies prescription drugs[/url] mexican mail order pharmacies

  142. ArnoldcestY

    mexican online pharmacies prescription drugs [url=http://mexicandeliverypharma.com/#]mexico pharmacies prescription drugs[/url] mexican drugstore online

  146. ArnoldcestY

    п»їbest mexican online pharmacies [url=https://mexicandeliverypharma.online/#]mexican online pharmacies prescription drugs[/url] mexican mail order pharmacies

  150. ArnoldcestY

    mexican border pharmacies shipping to usa [url=http://mexicandeliverypharma.com/#]buying prescription drugs in mexico[/url] medication from mexico pharmacy

  154. ArnoldcestY

    mexican pharmaceuticals online [url=https://mexicandeliverypharma.com/#]mexican online pharmacies prescription drugs[/url] reputable mexican pharmacies online

  158. bokeh no blur

    Simply desire to say your article is as surprising The clearness in your post is simply excellent and i could assume you are an expert on this subject Fine with your permission let me to grab your feed to keep up to date with forthcoming post Thanks a million and please carry on the gratifying work

  159. Film Video Museum

    Its like you read my mind You appear to know a lot about this like you wrote the book in it or something I think that you could do with some pics to drive the message home a little bit but instead of that this is fantastic blog An excellent read I will certainly be back

  160. ArnoldcestY

    medication from mexico pharmacy [url=https://mexicandeliverypharma.com/#]mexican drugstore online[/url] buying from online mexican pharmacy

  161. Yandex Browser Jepang

    Fantastic beat I would like to apprentice while you amend your web site how could i subscribe for a blog site The account helped me a acceptable deal I had been a little bit acquainted of this your broadcast offered bright clear concept

  165. ArnoldcestY

    mexico pharmacy [url=https://mexicandeliverypharma.online/#]buying prescription drugs in mexico[/url] mexico pharmacies prescription drugs

  169. ArnoldcestY

    mexican pharmacy [url=http://mexicandeliverypharma.com/#]pharmacies in mexico that ship to usa[/url] п»їbest mexican online pharmacies

  173. ArnoldcestY

    reputable mexican pharmacies online [url=https://mexicandeliverypharma.online/#]mexican pharmaceuticals online[/url] mexican online pharmacies prescription drugs

  177. ArnoldcestY

    п»їbest mexican online pharmacies [url=https://mexicandeliverypharma.com/#]buying prescription drugs in mexico[/url] mexican mail order pharmacies

  181. ArnoldcestY

    buying from online mexican pharmacy [url=https://mexicandeliverypharma.com/#]reputable mexican pharmacies online[/url] mexico drug stores pharmacies

  185. ArnoldcestY

    mexican pharmaceuticals online [url=https://mexicandeliverypharma.online/#]medicine in mexico pharmacies[/url] purple pharmacy mexico price list

  189. ArnoldcestY

    mexico drug stores pharmacies [url=https://mexicandeliverypharma.online/#]buying from online mexican pharmacy[/url] buying prescription drugs in mexico

  193. ArnoldcestY

    medicine in mexico pharmacies [url=https://mexicandeliverypharma.online/#]medicine in mexico pharmacies[/url] buying from online mexican pharmacy

  197. ArnoldcestY

    pharmacies in mexico that ship to usa [url=http://mexicandeliverypharma.com/#]mexican mail order pharmacies[/url] mexico drug stores pharmacies

  199. Robertslawn

    buying generic propecia pill [url=https://propeciabestprice.pro/#]cost of cheap propecia without insurance[/url] get generic propecia without dr prescription

  203. Robertslawn

    prednisone acetate [url=http://prednisonebestprice.pro/#]prednisone 30 mg daily[/url] prednisone 20mg prices

  207. Robertslawn

    buy cytotec online [url=https://cytotecbestprice.pro/#]buy cytotec pills[/url] buy cytotec pills

  211. Robertslawn

    how to get zithromax over the counter [url=http://zithromaxbestprice.pro/#]zithromax over the counter canada[/url] how to buy zithromax online

  264. dick

    This is really attention-grabbing, You’re an excessively skilled blogger.

    I’ve joined your feed and stay up for in the hunt for extra of your excellent
    post. Additionally, I’ve shared your web site in my social networks

  268. zoritoler imol

    I haven’t checked in here for some time since I thought it was getting boring, but the last few posts are good quality so I guess I will add you back to my everyday bloglist. You deserve it my friend 🙂

  287. StanleyLic

    lipitor brand name cost [url=https://lipitor.guru/#]Lipitor 10 mg price[/url] lipitor 20mg price australia

  295. StanleyLic

    nolvadex gynecomastia [url=https://tamoxifen.bid/#]buy tamoxifen online[/url] tamoxifen and grapefruit

  303. kalorifer soba

    I’ve been following your blog for quite some time now, and I’m continually impressed by the quality of your content. Your ability to blend information with entertainment is truly commendable.

  323. kalorifer sobası

    Your blog is a breath of fresh air in the often stagnant world of online content. Your thoughtful analysis and insightful commentary never fail to leave a lasting impression. Thank you for sharing your wisdom with us.

  324. AnthonyTem

    buying prescription drugs in mexico [url=https://mexstarpharma.com/#]mexico drug stores pharmacies[/url] mexico pharmacies prescription drugs

  329. AnthonyTem

    buying from online mexican pharmacy [url=https://mexstarpharma.com/#]mexico drug stores pharmacies[/url] mexican drugstore online

  333. AnthonyTem

    medication from mexico pharmacy [url=https://mexstarpharma.com/#]medication from mexico pharmacy[/url] mexico drug stores pharmacies

  357. fitspresso

    Hello I am so thrilled I found your site, I really found you
    by error, while I was searching on Aol for something else, Nonetheless I am here now and would just like to say kudos for a tremendous post
    and a all round enjoyable blog (I also love the theme/design), I
    don’t have time to read it all at the minute but I have saved it and also included your RSS feeds, so when I
    have time I will be back to read a lot more, Please do keep up the
    superb work.

    Here is my site :: fitspresso

  363. herpesyl

    Do you mind if I quote a few of your posts as long as I provide credit and sources back to your blog? My blog is in the very same niche as yours and my users would certainly benefit from some of the information you present here. Please let me know if this okay with you. Cheers!

  367. zencortex review

    Great – I should certainly pronounce, impressed with your website. I had no trouble navigating through all the tabs and related information ended up being truly easy to do to access. I recently found what I hoped for before you know it in the least. Reasonably unusual. Is likely to appreciate it for those who add forums or something, site theme . a tones way for your client to communicate. Nice task..

  397. Pineal XT reviews

    Unlock the potential of your pineal gland with the potent Pineal XT Dietary supplements serve as a gateway to expanding one’s range of expression, and Pineal gland support supplements, in particular, can elevate mental and spiritual capabilities. Pineal XT vitamins offer a pathway to endless joy, prosperity, health, and love. These supplements are designed to bolster the pineal gland’s function, enhance overall body performance, and boost energy levels. It stands as a premier alternative for reducing the impact of fluoride, pollutants, and the natural aging process.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *