Veilingrecord Leonora Carrington met het door haar beschilderde houten beeld ‘La Grande Dame’. Oftewel: ‘The Cat Woman’. Een koper telde er bij veilinghuis Sotheby’s 11,38 miljoen dollar (!) voor neer. Dat bedrag breekt het record van een ander houten beeld: ‘Thérèse’ van Paul Gauguin. Deze Gauguin ging in 2021 bij Sotheby’s onder de hamer voor 9,5 miljoen dollar.
Veilingrecord Leonora Carrington met het door haar beschilderde houten beeld ‘La Grande Dame’.
De Brits-Mexicaanse kunstenaar Leonora Carrington (1917-2011) sneed het houten beeld niet zelf. Dat liet zij de man van een bevriende fotografe in Mexico doen, de houtbewerker José Horna. Wel beschilderde zij het beeld met haar surrealistische taferelen, die zo lijken te zijn weggelopen uit een schilderij van Hiëronymus Bosch (1450 – 1516). ‘La Grande Dame’ torent indrukwekkend hoog, hoger dan een mens.
Veel houten beelden maakten Carrington en Horna overigens niet samen: ‘La Grande Dame ‘staat te boek als het meest complexe en helaas ook een van de weinige co-creaties in hout die behouden is gebleven.
De in Engeland geboren Carrington kneedde meer beelden van plasticine, die werden vergroot en ook in brons werden gegoten. Zelfs toen zij op een leeftijd was dat zij door gezondheidsklachten onmogelijk zelf meer een bijdrage kon leveren aan het afwerken van al die bronzen.
Haar houten beeld uit 1951 heet voluit ‘La Grande Dame: (The Cat Woman)’. Na een rondtocht langs musea stond het dit jaar (2024) voor het eerst in bijna 30 jaar weer op een veiling. Sotheby’s schatte de opbrengst vooraf in op een bedrag tussen de 5 miljoen en 7 miljoen dollar. Het werd dus veel meer. Een record zelfs, het hoogste bedrag ooit betaald voor een kunstwerk van hout: 11.380.000 US dollar! Dat is omgerekend 10,19 miljoen euro.
De winnende koper was Eduardo Costantini, een Argentijnse onroerend goed-ontwikkelaar en topverzamelaar van Latijns-Amerikaanse kunst . Costantini is de founder van het Museum of Latin American Art of Buenos Aires (MALBA). Daar zal deze ‘Carrington’ dan ook -waarschijnlijk- voortaan te bewonderen zijn.
Carrington maakte het beeld bijna tien jaar na haar verhuizing naar Mexico in 1943, op de vlucht voor de Tweede Wereldoorlog in Frankrijk. Daar hoorde ze bij de eerste lichting surrealistische kunstenaars, zoals Man Ray en Giacometti. Ook in Mexico sloot de Britse, die zich tot Mexicaanse liet naturaliseren, in contact met een groep kunstenaars (waaronder ook Frida Khalo) die het surrealisme voedden met een fascinatie voor spiritualisme en het occulte. Carrington mixte tal van mythologische figuren in haar werk.
Al die kenmerken zijn terug te vinden op het mysterieuze houten beeld met zulke langgerekte vingers dat ze doen denken aan de Art Deco beelden uit Bali. De gladgeschuurde maar toch nog ruwe katachtige kop heeft de vorm van een brede schop. Anderen zien er ook wel een vlinder in, met twee donkere vlekken op de ‘vleugels’. Het gezicht heeft een expressie die grenst tussen verbazing en schrik. Of huilt zij?
Tussen verbazing en schrik
De vraag naar het werk van Carrington op de kunstmarkt stijgt de laatste jaren met een snelheid die nog surrealistischer is dan het surrealisme zelf. In mei 2024 werd haar schilderij ‘Les Distractions de Dagobert (1945)’ bij Sotheby’s verkocht voor 28,5 miljoen dollar – aan dezelfde koper als ‘The Cat Woman’, Eduardo Costantini. Ter vergelijking: in 1995 werd hetzelfde schilderij ‘nog maar’ verkocht voor 475.500 dollar.
De cycli van het leven
Het lichaam beschilderde Carrington met scènes over vrouwelijkheid en de cycli van het leven. Het is ook deze thematiek waardoor haar schilderijen nu zo in de belangstelling staan. Er is een sterke inhaalslag gaande nu westerse musea hun collecties en tentoonstellingen aanvullen met werken van ondergewaardeerde vrouwelijke kunstenaars die lang over het hoofd zijn gezien.
Op de borst van het houten beeld schilderde Carrington een blauwgroene eenhoorn die kijkt naar een scène waarin een glinsterend ei van de ene vrouw aan de andere wordt doorgegeven.
Het ei, een veelvoorkomend Carrington-symbool van vrouwelijke kracht, komt terug op de rug van het beeld, zwevend tussen een vrouw gehuld in een paardenbloem en een wolfachtige godin. Sotheby’s presenteerde voor de verkoop op YouTube een voorbeeldige presentatie waarin wordt ingegaan op de symboliek van al deze figuren.
Tekst Jan Bom, 19 november 2024
